Có thật là một vài con tinh tinh đã được dạy cho nói không?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 12 – Arkady Leokum

Đầu những năm 1970, các nhà khoa học đã công bố công trình mô tả cách mà con tinh tinh tên Washoe được dạy ngôn ngữ dấu hiệu của Mỹ (American Sign Language = ASL) và đã sử dụng nó để chuyện trò với người chủ của mình. Từ đó, họ tuyên bố là đã dạy ASL cho nhiều loài linh trưởng khác và đã nhìn thấy những dấu hiệu rõ ràng của trí thông minh trong cách mà tinh tinh dùng từ – ví dụ như phát minh ra tập hợp dấu hiệu ‘la hét vì thức ăn tồi’ để mô tả mùi vị tệ hại của củ cải. Washoe thông thạo hơn 200 kí hiệu và còn dạy cả ASL cho đứa con trai nuôi mà không cần sự can thiệp của con người. Điều này ngụ ý rằng lý do duy nhất mà tinh tinh không nói chuyện với chúng ra về tình trạng kinh tế và thời tiết xấu là do chúng thiếu khả năng phát âm phức tạp như chúng ta. Ít nhất, đó cũng là điều mà những người nghiên cứu tham gia trong dự án này muốn chúng ta tin.

Nhiều nhà khoa học khác lại cho rằng những lời tuyên bố này chỉ là ước muốn của các nhà nghiên cứu, họ đã loại bỏ ý tưởng rằng tinh tinh đã học được ASL. Họ lý luận rằng rất nhiều những kí hiệu này vừa vô nghĩa vừa chỉ là những cử chỉ bình thường của tinh tinh cộng với sự diễn dịch ASL bởi những người quan sát quá nhiệt tình. Những nhà ngôn ngữ học đã nhấn mạnh rằng có rất ít bằng chứng chứng tỏ tinh tinh đang sử dụng ASL để tạo ra bất cứ cái gì ngoại trừ một nhóm từ rất đơn giản, giống như “chuối tôi tôi ăn”, bất chấp sự thật là ASL là một ngôn ngữ đã phát triển mạnh với cú pháp và ngữ pháp.

Trong khi những lời tuyên bố về khả năng của Washoe và đứa con của nó được thổi phồng quá mức thì vẫn có nhiều lời phản bác và nhất định rằng ngôn ngữ vẫn là một đặc tính duy nhất của con người. Có lẽ lời tổng kết công bằng nhất là một số tinh tinh có thể diễn đạt những suy nghĩ đơn giản bằng ngôn ngữ kí hiệu nhưng không có bằng chứng rõ ràng nào chứng tỏ chúng là những người trò chuyện lanh lợi.