Đường chảy của dòng hải lưu có theo qui luật không?
Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 6 – Arkady Leokum
Ở Nam Bắc bán cầu, đường chảy của dòng hải lưu phân bổ đối xứng tương đối có qui luật. Nguyên nhân nào có sự phân bổ tương xứng đó? Bởi vì có gió định hướng.
Hai bên xích đạo đều có gió Đông thổi, hướng thổi không đổi và liên tục. Ở vùng vĩ độ trung (Nam Bắc vĩ độ: 35-40), có gió Tây thổi, lực rất mạnh, tốc độ lớn và thổi liên tục. Ở vùng vĩ độ cao (Nam Bắc vĩ độ: 60-65) có gió Đông thổi, vì sát hai cực và thổi liên tục nên gọi là gió Đông vùng cực.
Lớp mặt của biển luôn luôn bị tác động của gió định hướng nên dòng hải lưu phân bổ có qui luật. Ở hai bên
Vùng Bắc cực
Vĩ tuyến Bắc
Lục địa
Biển
Vĩ tuyến Nam
Dòng trôi gió Tây xích đạo do tác động của gió Đông tạo ra dòng hải lưu xích đạo Nam Bắc từ Đông sang Tây. Sau khi dòng hải lưu xích đạo Bắc gặp đất liền, chia làm hai nhánh Nam Bắc chảy về phía xích đạo Nam Bắc. Dưới tác động của gió Đông vùng cực, nhánh chảy về hướng vĩ độ cao hình thành dòng hải lưu vùng cực chảy từ Đông sang Tây. Dòng hải lưu vùng cực sau khi gặp đất liền liền đổi hướng chảy đến vùng vĩ độ trung hợp với dòng gió Tây. Đó là “dạng mô hình” tổng thể đường chảy của dòng hải lưu, có thể khái quát qui luật ấy như sau: ở Bắc bán cầu, giữa vĩ độ thấp – vĩ độ trung là dòng chảy hình vòng thuận chiều kim đồng hồ; giữa vĩ độ trung – vĩ độ cao là dòng chảy ngược chiều kim đồng hồ. Ở Nam bán cầu thì ngược lại, giữa vĩ độ thấp – vĩ độ trung là dòng chảy vòng ngược chiều kim đồng hồ, giữa vĩ độ trung – vĩ độ cao là dòng chảy thuận chiều kim đồng hồ.
Do vùng gần Nam cực trái đất là mảnh đất của đại lục châu Nam cực nên nó phá dạng “mô hình lý tưởng” kể trên. Dòng trôi gió Tây không bị đất liền phân cắt thành “vòng nước”. Phía Bắc Thái Bình Dương và phía Bắc Ấn Độ Dương cơ bản bị đất liền bịt kín, dòng chảy cũng bị phá nhưng qui luật tổng thể là không đổi.
Dạng mô hình lý tưởng của dòng hải lưu là chảy theo đường thẳng. Do trái đất tự chuyển động nên có lực lệch hướng đối với vật thể chuyển động. Bác bán cầu có hiện tượng lệch phải, Nam bán cầu thì ngược lại: hiện tượng lệch trái. Do đó đường chảy thực tế của dòng hải lưu là một đường cung; ở Bắc bán cầu dòng chảy về phía Bắc lệch về phía Đông, dòng chảy về phía Nam lệch về phía Tây; ở Nam bán cầu thì ngược lại.