Kiếng soi đã được chế tạo như thế nào?
Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 5 – Arkady Leokum
Từ cả ngàn năm trước, con người đã dùng những tấm kim loại như đồng, thau, bạc, hoặc bằng vàng đánh bóng lên để làm kiếng soi.
Khoảng năm 1300 sau Công Nguyên, các thợ thủ công thành phố Venice bên Ý đã tìm được cách chế tạo kiếng soi làm bằng kiếng và phủ một lớp thủy ngân và thiếc. Chẳng mấy chốc kiếng loại này đã thế chỗ kiếng soi bằng kim loại. Nhưng kiếng soi làm bằng thủy tinh lúc đó cũng đâu có hoàn hảo gì lắm. Năm 1691, tại Pháp, người ta tìm được cách chế thủy tinh tấm. Thủy tinh tấm dày hơn, nặng hơn và sáng hơn nên dùng làm kiếng soi thích hợp hơn là thủy tinh thường.
Một bước tiến lớn nữa là dùng lớp bạc mỏng phủ kiếng thay vì phủ bằng hợp chất thiếc – thủy ngân. Chẳng những thiếc – thủy ngân nguy hiểm cho người thợ tráng mà còn vì lớp tráng bằng bạc sáng hơn, rõ hơn. Các kỹ thuật cũng được cải tiến để việc tráng bạc mau lẹ và giá rẻ hơn. Ngày nay tấm kiếng 5 ly dùng làm kiếng soi rất tốt. Tấm kiếng có thể cắt cỡ nào cũng được. Người ta dùng kim cương để cắt kiếng. Mép kiếng được mài trước hết bằng cát và nước, sau đó mài bằng một thứ đá mịn, cuối cùng là giấy nhám nước.
Trước khi “tráng thủy”, mặt kiếng phải được lau thật sạch. Kế đó tấm kiếng được đặt trên mặt bàn lót cho êm và có hơi nhiệt. Một hỗn hợp chất lỏng gồm amôniắc, acid tar- taric và nitrat bạc được phết lên mặt kiếng. Nhờ có nhiệt, hỗn hợp này bám chặt vào mặt kiếng. Sau cùng, phủ ngoài bằng một lớp sơn nhựa “shellac”, thứ sơn không có dầu và không bị acid tác dụng để bảo vệ lớp bạc bên trong.
Ngày nay, kiếng soi không chỉ dùng để soi mặt mà còn rất nhiều công dụng khác. Các kiếng chiếu hậu ở các xe hơi để người tài xé có thể nhìn thấy phía sau, nhất là khi lùi, quay xe. Các nha sĩ có những kiếng soi nhỏ để nhìn những cái răng hàm trên. Và kiếng soi chính là “con mắt” của tàu ngầm. Ánh sáng – hình ảnh – trên kiếng phía trên của tiềm vọng kính được “khúc xạ” xuống dưới đáy ống viễn vọng. Tại đây, có một tấm kính khác thu lại các tia “khúc xạ” trên và hình ảnh phía trên sẽ hiện ra tại tấm kiếng này. Người quan sát nhìn vào tấm kiếng này sẽ thấy được hình ảnh của các đối tượng trên mặt biển. Kiếng soi còn được dùng trong kính thiên văn, đèn pha, đèn rọi và kiếng đèn xe hơi… Tuy nhiên trong hầu hết các dụng cụ này, người ta vẫn dùng kiếng lõm bằng kim loại bóng láng để có thể hội tụ rồi sau đó phản chiếu ánh sáng đi thật xa.