Làm thế nào để trồng được loại dưa hấu không hạt?

Trong dưa hấu thường có rất nhiều hạt, khi ăn ta phải nhằn nhổ đi. Ngày nay, con người đã trồng được một loại dưa hấu không có hạt (trên thực tế có hạt, song hạt không phát dục) mà lại còn nhiều nước, ngọt, ròn.

Đó là kết quả của sự nhận thức tự nhiên và sự cải tạo tự nhiên của con người. Trong giới tự nhiên ngoài phần lớn thực vật cần ra hoa kết hạt, truyền giống đời sau ra, cũng có một số thực vật chỉ kết quả không kết hạt. Con người đã tiến hành quan sát nghiên cứu những loại thực vật không hạt, phát hiện chúng đa phần là thực vật tam bội thể. Cái gọi là tam bội thể, tức là số nhiễm sắc thể của tế bào thể (tế bào của các cơ quan như rễ, thân, lá…) của chúng bằng ba lần tế bào tính (phấn hoa và noãn). Số nhiễm sắc thể trong tế bào thể của thực vật chỉ bằng hai lần tế bào tính (số nhiễm sắc thể của tế bào tính gọi là đơn bội) cho nên gọi là thực vật nhị bội thể. Chỉ có những thực vật có số nhiễm sắc thể là số chẵn (như 2, 4…) mới có thể sản sinh ra hạt, dưa hấu bình thường là thực vật nhị bội thể, số nhiễm sắc thể là 22, phối thành 11 đôi, cho nên có thể truyền giống đời sau. Dưa hấu không hạt là thực vật tam bội thể, số nhiễm sắc thể1 của nó là 33, khi tế bào phân chia nhiễm sắc thể sẽ phân phối không đều, gây ra tình trạng không mang thai nghiêm trọng, không kết hạt được, cho nên tuyệt đại bộ phận trong quả là không hạt.

Có một số thực vật, trong điều kiện môi trường thay đổi rõ rệt sẽ có những biến đổi có thể khiến cho nhiễm sắc thể của tế bào thể tăng gấp bội, hiện nay con người thường dùng một loại kiềm sinh vật để xử lý hạt giống của thực vật, có thể trồng được nhiều thực vật đa bội thể. Để trồng được loại dưa hấu tam bội thể, người ta trước tiên dùng 0,01% – 0,1% dung dịch colchinine ngâm hạt giống dưa hấu bình thường, hoặc bôi lên các mầm non của nó, thu được loại hạt giống dưa hấu tứ bội thể. Sau đó trồng hạt giống tứ bội thể, dùng loại dưa hấu thường làm cây đực và loại dưa hấu tứ bội thể làm cây mẹ, tiến hành tạp giao như vậy sẽ được hạt giống dưa hấu tam bội thể. Dùng hạt giống dưa hấu tam bội thể trồng, sẽ trồng được dưa hấu không hạt. Bởi vì trên cây thực vật tam bội thể phấn hoa của nhụy đực đã mất đi chức năng, không có khả năng thụ tinh, phải lấy phấn hoa của dưa nhị bội thể chuyển sang nhụy cái của cây tam bội thể, mới có thể tạo ra loại dưa hấu không hạt. Cho nên chúng ta thấy trong vườn dưa, dưa tam bội thể và dưa hấu nhị bội thể trồng lẫn lộn, có lợi cho côn trùng truyền phấn.

Ngày nay, người ta đang nghiên cứu dùng phương pháp nuôi trồng có tổ chức để tiến hành sinh sản vô tính, trong tương lai không xa sẽ trồng được nhiều cây dưa hấu không hạt.