Luật pháp có nguồn gốc như thế nào?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 5 – Arkady Leokum

Khái niệm công lý hay luật pháp thành hình ngay từ khi mối quan hệ xã hội được thiết lập.

Mục đích của luật pháp là thiết định và vạch rõ mối quan hệ xã hội giữa con người với con người sống trong cộng đồng đó. Luật pháp cố gắng đem lại cho mỗi cá nhân quyền tự do hành động trong chừng mực không xâm phạm đến tự do và quyền lợi chính đáng của người khác.

Luật pháp thường phát triển từ các tục lệ của cộng đồng. Như ta được biết thì hệ thống luật pháp có sớm nhất từ thời cổ là hệ thống do nhà vua Hammurabi – vua của nước Babylon – đặt ra khoảng 1700 năm trước Công nguyên. Ngài đã đưa ra những qui định hay đúng hơn, danh sách những điều được coi là “luật” xác định quyền của mỗi cá nhân, tài sản, khế ước v.v.. Tục lệ trở thành luật khi có sự cưỡng chế của chính quyền bắt buộc người dân phải thực thi tuân thủ tục lệ ấy. Về sau, luật pháp xuất phát từ những quyết định của triều đình và từ những sách vở do các luật gia viết ra. Sau nữa, những qui định do nhà vua hay các nhà làm luật đưa ra được ghi chép trong các sách vở.

Dân tộc La Mã là một dân tộc có đầu óc pháp luật. Và bộ luật La Mã, do Hoàng đế Justinien sống từ năm 527 đến 565 đưa ra đã là bản đúc kết công trình làm luật trong suốt một ngàn năm của dân La Mã. Thời Trung cổ hoạt động của con người bị chi phối rộng rãi bởi giáo hội, nhưng nó cũng nằm trong khuôn khổ qui định được mệnh danh là giáo luật (canon law). Sang thế kỷ XII, ở nước Ý, luật La Mã đã được người ta để tâm nghiên cứu và sự kiện này đã lần lần lan rộng khắp châu Âu. Sau đó một bộ luật đặt căn bản trên luật La Mã đã được lần lần hình thành dưới danh xưng là dân luật (civil law) được coi như trái với giáo luật. đồng thời, triều đình nước Anh cũng đưa ra nhiều quyết định liên quan đến luật pháp và từ những quyết định này bộ luật mệnh danh là luật lệ (common law là luật đặt căn bản trên tục lệ) ra đời. Năm 1844, Hoàng đế Napoleon đã đưa vào sách luật tất cả luật dân sự của thời ngài. Bộ luật Napoleon là nền tảng của các bộ luật của lục địa châu Âu và của cả Trung và Nam Mỹ. Hệ thống luật lệ của Anh là căn bản cho những bộ luật của các nước có gốc gác nước Anh, chẳng hạn như Canada (trừ Quebec), Hoa Kỳ, New Zealand và Úc.