Lý thuyết về Ankan dành cho các học sinh muốn giỏi Hóa

Ghi chú: Tài liệu trích dẫn

Ankan trong hóa hữu cơ được gọi là hidrocacbon no không tạo mạch vòng, trong đó mỗi phân tử chứa hidro có số nguyên tử cực đại và không có các liên kết đôi. Hôm nay, Vietlearn sẽ tóm tắt những nội dung cơ bản và trọng tâm nhất của lý thuyết về ankan để giúp cho các bạn học sinh có thể hiểu trọn vẹn nguyên tử này. Hãy tham khảo bài viết dưới đây ngay thôi nào!

Lý thuyết về ankan từ cơ bản đến nâng cao

Lý thuyết về ankan

Lý thuyết về ankan có thể nói là rất nhiều và khiến cho rất nhiều bạn học sinh cảm thấy mệt mỏi khi phải ghi nhớ hết một lượng kiến thức như vậy. Nhưng bạn đừng quá lo, những tóm tắt nội dung về ankan dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng tiếp thu chúng.

Khái niệm

Định nghĩa: Ankan là những hidrocacbon no, mạch hở

Công thức ankan: Công thức chung của ankan là CnH2n+2 (n ≥ 1)

Cách gọi tên:

Tên thường: Nếu chỉ có duy nhất một nhánh CH3 ở nguyên tử số 2 thì thêm vào tiền tố ios, nếu có hai nhánh CH3 ở nguyên tố C số 2 thì thêm vào tiền tố neo.

Tên thay thế: Số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + an

Tính chất vật lý của ankan

Bốn ankan đầu dãy đồng đẳng từ CH4 đến C4H10 khi ở điều kiện bình thường đều có dạng khí, các ankan tiếp theo ở dạng lỏng và bắt đầu từ khoảng C18H38 trở đi là ở thể rắn. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng của các ankan sẽ tăng dần theo chiều tăng của phân tử khối.

Ankan có khối lượng riêng nhẹ hơn nước và đa số là không tan trong nước nhưng tan trong dung môi hữu cơ. Với tính chất là dung môi không phân cực nên ankan dễ tan trong các chất không phân cực khác như benzen, dầu mỡ,…

Tính chất hóa học của ankan

Phản ứng thế

Phản ứng thế là phản ứng hóa học mà trong đó một nguyên tố có hoạt động hóa học mạnh hơn ở các điều kiện nhiệt và áp suất cụ thể sẽ thay thế cho nguyên tố có hoạt động hóa học yếu hơn trong hợp chất.

Ví dụ: Clo có thể thay thế lần lượt từng nguyên tử hidro trong phân tử metan

        CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl

Phản ứng tách

Dưới tác động của nhiệt và các chất xúc tác phù hợp, ankan có phân tử khối nhỏ sẽ đều bị tách H thành các hidrocacbon không no tương ứng với nó. Ngoài việc bị tách hidro, các ankan này có thể bị phân cách mạch cacbon tạo thành những phân tử nhỏ hơn.

Phản ứng tách H2 (phản ứng đề hidro hóa)

        CH3-CH2-CH3 → CH2=CH-CH3 + H2

Tổng quát

        CnH2n+2 → CnH2n + H2 (Fe, t⁰)

Một số kiến thức cơ bản về ankan

Phản ứng phân hủy

        CH4 → C + 2H2 (t⁰)

Phản ứng crăcking (n≥ 3)

        C4H10 → CH4+ C3H6 → C2H4 + C2H6 

Tổng quát

        CnH2n+2 → CxH2x+2 + CyH2y (t⁰, p, xt)

Phản ứng oxi hóa

Khi bị tác động nhiệt đốt cháy, các ankan đều phản ứng cháy và tỏa ra nhiều nhiệt. Trong điều kiện đốt cháy thiếu oxy, các ankan này sẽ phản ứng cháy không hoàn toàn và sản phẩm tạo ra không chỉ có CO2, H2O mà còn có C, CO,…

        CnH2n+2 + (3n + 1)/2O2 → nCO2 + (n + 1)H2O

Điều chế

Trong phòng thí nghiệm: Metan được điều chế bằng cách cho natri axetat khan đun nóng với hỗn hợp vôi tôi xút.

        CH3COONa + NaOH →  CH4 + Na2CO3 (điều kiện CaO, nhiệt độ)

Trong công nghiệp: Ankan có thể tìm thấy trong dầu mỏ, khí thiên nhiên, khí dầu mỏ. Bằng phương pháp chưng cất phân đoạn, người ta có thể thu được các ankan ở những phân đoạn chưng cất khác nhau

Đọc thêm Công thức phân tử hợp chất hữu cơ – Học hóa 11 hiệu quả cùng Vietlearn

Xicloankan – Tổng hợp lý thuyết và bài tập hóa lớp 11

Bài tập ứng dụng lý thuyết về ankan

Các dạng bài tập Ankan được chia thành hai loại: Một loại ở dạng lý thuyết về ankan và một dạng là bài tập vận dụng.

Phân dạng bài tập ankan

Bài tập dạng nhận biết ứng dụng lý thuyết về ankan

Câu 1. Hợp chất hữu cơ X có tên gọi là: 2 – Clo – 3 – metylpentan. Công thức cấu tạo của X là:

CH3CH2CH(Cl)CH(CH3)2

CH3CH(Cl)CH(CH3)CH2CH3

CH3CH2CH(CH3)CH2CH2Cl

CH3CH(Cl)CH2CH(CH3)CH3

Câu 2. Đồng phân cấu tạo có công thức phân tử C5H12 ?

3 đồng phân.

4 đồng phân.

5 đồng phân.

6 đồng phân

Câu 3. Phản ứng đặc trưng của hidrocacbon no là

Phản ứng tách.

Phản ứng thế.

Phản ứng cộng.

Cả A, B và C.

Bài tập dạng vận dụng

Câu 1. Đốt cháy một hỗn hợp gồm nhiều hiđrocacbon trong cùng một dãy đồng đẳng nếu ta thu được số mol H2O > số mol CO2 thì CTPT chung của dãy là:

CnHn , n ≥ 2.

CnH2n+2 , n ≥1 .

CnH2n-2 , n≥ 2.

CnH2n-2 , n≥ 3.

Câu 2. Đốt cháy hoàn toàn 3,60g ankan X thu được 5,60 lít khí CO2 (đktc).Công thức phân tử X là trường hợp nào sau đây?

C3H8

C5H10

C5H12

C4H10

Lời kết

Trên đây là một số kiến thức trọng tâm lý thuyết về ankan mà Vietlearn muốn gửi đến cho các bạn. Với hy vọng giúp các bạn học sinh dễ dàng nắm bắt các kiến thức cơ bản và có thể học tốt môn hóa học hơn. Nếu các bạn còn muốn tìm hiểu thêm các chủ đề khóa học khác, đừng ngần ngại truy cập ngay vào website: Vietlearn.org/ của chúng tôi để tìm hiểu nhé! Chúc các bạn đạt kết quả học tập thật tốt!

Xem thêm các bài viết khác:

Cộng hai số nguyên khác dấu- Tổng hợp lý thuyết toán lớp 6:(Mở trong cửa số mới)

Phản ứng hóa học là gì? Có mấy loại phản ứng hóa học – Vietlearn(Mở trong cửa số mới)

Dẫn xuất halogen của hidrocacbon – Học tốt hóa 11 cùng Vietlearn(Mở trong cửa số mới)

Công thức nghiệm th