Nguyên lý Archimèdes là gì?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 4 – Arkady Leokum

Archimèdes là một thiên tài đa năng thời Hy Lạp cổ. Ông vừa là nhà toán học, vật lý học, phát minh… Ông sống tại đảo Sicily, khi ấy đảo này còn là “thuộc địa” của thành bang Syracuse. Vua Hiero đã từng đố ông biết trong vương miện của nhà vua có bao nhiêu phần là vàng, bao nhiêu phần là bạc. Archimèdes bị bối rối vì câu đố này trong một thời gian khá lâu. Một hôm, nằm vào bồn tắm, ông thấy mực nước trong bồn tắm dâng lên. Cứ trần truồng như vậy, ông chạy ra đường, vui sướng hét lên “Eureka!” (Tiếng Hy Lạp có nghĩa là “Tìm ra rồi!”). Ông đã giải được câu đố của nhà vua. Trước hết ông cân cái vương miệng. Sau đó ông cân một nắm vàng và một nắm bạc mỗi thứ có trọng lượng bằng với chiếc vương miện. Sau đó, ông thả vương miện vào một thau nước và đo ngấn nước lên. Ông cũng làm như vậy với nắm vàng. Nếu vương miện làm bằng vàng ròng (nghĩa là không pha) thì ngấn nước của vương miện và nắm vàng dâng lên bằng nhau. Thế nhưng lại có sự khác biệt giữa hai ngấn nước này. Ông lại bỏ nắm bạc vào thau nước và đo ngấn nước dâng lên. Từ những sai biệt đó, Archimèdes đã tính ra được đúng tỉ lệ bạc trong vương miện.

Lực đẩy tĩnh học hay nguyên lý Archimèdes phát biểu: khi một vật thể thả vào trong nước nó sẽ bị nước đẩy lên với một lực bằng trọng lượng nước mà vật ấy chiếm.

Archimèdes cũng phát minh ra nhiều dụng cụ khoa học để dùng trong chiến tranh thời cổ. Người La Mã đã tấn công thành Syracuse cả trên biển lẫn trên bộ trong gần ba năm nhưng họ đều bị những chiến cụ của Archimèdes đẩy lui. Ông đã chế tạo ra “máy bắn đá” để bắn những tảng đá lớn vào quân La Mã. Ông đã trước tác các sách toán, vật lý và ông cũng có nhiều kiến thức về nguyên tắc đòn bẩy.

Archimèdes bị lính La Mã giết khi chiếm được thành Syracuse trong lúc – theo truyền thuyết – ông đang say sưa nghiên cứu về hình học.