Nhớ Sâu Từ Vựng trong Tiếng Anh

Cứ thế bạn làm tiếp các bước và nghe từ điển đọc tất cả các từ trong câu và bạn lặp lại cả câu. Toàn bộ quá trình trên đã khiến một từ đơn lẻ trở thành một trải nghiệm nhỏ (mini-experience). Học theo cách này mỗi lần cần dùng đến từ “obstacles” là bạn chỉ cần kết nối lại cảm xúc và hình ảnh âm thanh từ đó lại ùa về, đây là một quá trình của vô thức, và khi nói, các từ sẽ tự tuôn ra từ miệng bạn, âm thanh đó bạn đã lặp lại quá nhiều đến mức không thể quên được, trong đầu bạn đang xuất hiện lại hình ảnh bố mẹ bạn cầm tay nhau đi qua những tảng đá lớn trên con đường đó (nói một cách hình tượng, các bạn có thể tự lấy hình ảnh tưởng tượng để trở nên linh hoạt và phù hợp với bản thân). Học theo cách này bạn cũng đang ngăn lại quá trình dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh và nói một cách tự động, tuôn từ bên trong ra. Đó là tiếp nhận ngôn ngữ một cách tự nhiên!

Bây giờ tôi sẽ nói với bạn cách nhanh nhất để tăng vốn từ vựng. Đó chính là nghe và đọc những tài liệu cùng một chủ đề mình yêu thích. Các bạn có thể bắt đầu đọc truyện của thiếu nhi, truyện cực dễ kết hợp với nghe audio của cuốn truyện đó. Nếu có phim về truyện đó nữa thì càng tốt, bạn có thể coi phim đó luôn (nhớ tìm bản có phụ đề tiếng Anh). Học theo cách này thì bạn giống là đang giải trí hơn là đang học. Tuy nhiên nếu bạn ở trình độ mới bắt đầu thì không có nhiều lựa chọn là đôi lúc phải học các từ căn bản trước rồi mới bắt đầu nghe và đọc truyện hay tiểu thuyết được. Sau đó bạn tăng dần độ khó lên, đọc xong thì học từ mới, rồi lại đọc lại, rồi nghe audio. Sự vui thích và lặp lại chính là mấu chốt của học tiếng Anh.

Hay những bạn nào yêu thích bộ Harry Potter có thể mua cả 7 cuốn bản tiếng Anh về đọc kết hợp xem phim, trình tiếng Anh của bạn sẽ lên khủng khiếp. Ví dụ như bản thân tôi thì lúc trước tôi rất thích sách của Brian Weiss – một nhà Thần kinh học. Tôi đã mua gần như tất cả sách của ông ấy nói về việc trị liệu cho các bệnh nhân cộng thêm tìm các Audio sách nói về chính những cuốn sách đó. Mỗi một cuốn sách tôi đếm thấy có khoảng hơn 1000 từ mới. Một cuốn sách tôi đọc khoảng 1 tuần là xong. Tôi kết hợp nghe sách nói hằng ngày về chính cuốn sách tôi đọc nữa và tuần sau tôi lại lặp lại quá trình này (đọc + nghe). Như vậy trong một tháng tôi đã học được trên 1000 từ vựng (từ vựng bị động). Hãy tưởng tượng sau 1 năm học, 10 năm học nếu chúng ta tận hưởng tiếng Anh theo cách này. Tôi đọc đi đọc lại và nghe đi nghe lại không thấy chán, vì mục đích là tôi muốn học kiến thức của ông ấy, tôi không tập trung vào tiếng Anh; thì khi đó tiếng Anh lại thẩm thấu vào tôi nhanh hơn bao giờ hết. Khi bạn quá tập trung vào việc học từ, bạn sẽ tự tạo căng thẳng lên bản thân mà hiệu quả lại thấp. Focus on the content, not the words – Hãy tập trung vào nội dung bạn muốn tìm hiểu chứ không phải từ.

Khi nào thì bạn mới đủ từ vựng để nói và viết?

Sau khi bạn đã học được một thời gian, khoảng chừng nửa năm hoặc hơn thế, bây giờ bạn muốn xem khả năng sử dụng ngôn ngữ của mình tới đâu nhưng còn e ngại? Bạn nói rằng sợ nói sai ngữ pháp, không đủ vốn từ, nói chưa trôi chảy. Tôi xin nhắc lại, nói trôi chảy là một ẢO TƯỞNG của tất cả mọi người học tiếng Anh, thậm chí cả TÔI! Bạn sẽ không bao giờ nói trôi chảy! Tôi và tất cả mọi người cũng vậy. Tại vì sao tôi lại nói thế? Bạn đừng hiểu nhầm ý tôi. Hãy thử nghĩ xem, kể cả khi bạn nói tiếng mẹ đẻ, có khi nào bạn đã trải qua cảm giác “không biết nên nói như thế nào cho phải nhỉ?”, “Mình cũng không biết phải diễn đạt như thế nào cho cậu hiểu nữa”… Thậm chí, nhiều lúc, hai người nói tiếng Việt nói chuyện một hồi với nhau nhưng cuối cùng một người nói “Tao chả hiểu mày đang nói về cái gì cả, nói lại đi!”. Tôi chắc chắn bạn đã từng trải qua các tình huống này. Trường hợp này xảy ra ở mọi ngôn ngữ, không riêng gì tiếng Anh hay tiếng Việt cả. Vấn đề nằm ở chỗ mỗi người được sinh ra ở một nơi khác nhau, môi trường sống, nền tảng giáo dục cũng như cách nuôi dạy, tư duy khác nhau nên chúng ta dễ dàng nhận ra rằng vấn đề lớn nhất nằm ở việc giao tiếp.

Nhưng mọi chuyện không khó như bạn tưởng. Tôi có thể lấy ví dụ của chính mình: Đó là tôi không chờ đợi sự hoàn hảo, vì tôi biết tôi sẽ không bao giờ hoàn hảo cả. Hãy nhớ, đây là cuốn sách chia sẻ trải nghiệm học, tôi đã từng ở trong hoàn cảnh học “gà mắc tóc” như bạn nên tôi hiểu bạn đang phải trải qua những điều gì. Tôi cứ nói và nếu tôi có diễn đạt sai, thường thì người bản địa không quan tâm, hoặc nếu người đó có mối quan hệ khá mật thiết với bạn thì thi thoảng họ sẽ sửa lỗi đó cho bạn. Hoặc trong thực tế có những từ khi họ nói tôi không hiểu, tôi không giả vờ hiểu, tôi hỏi ngay lập tức, họ không ngần ngại giải thích cho tôi về từ đó, nó bắt nguồn từ đâu, vì ngôn ngữ đi kèm với văn hoá, bạn phải dùng trong tình huống thực bạn mới biết mình thiếu cái gì, cần bổ sung học thêm cái gì. Học tiếng Anh là cả một quá trình học – sử dụng – học – sử dụng và không bao giờ kết thúc cả. Và tôi đã học như vậy, đến ngày hôm nay, thi thoảng người đối diện nói với tôi là “I don’t understand what you mean, say again?” (Tao không hiểu ý mày đang muốn nói gì, thử nói lại xem nào?). Và khi đó, tôi sẽ diễn dạt lại, dùng từ dễ hơn và nói chậm hơn. Tôi cũng làm điều tương tự với người bản xứ. Vì đặc thù công việc là một người phiên dịch nên tôi tiếp xúc với nhiều kiểu tiếng Anh khác nhau, từ Anh-Anh, Anh-Mỹ, cho tới Anh-Sing, Anh- Malay, Anh-Ấn… nên mỗi vùng có thể có một chút sự khác biệt trong cách sử dụng thứ ngôn ngữ toàn cầu này. “Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học”. Thật ra tôi chẳng giỏi giang gì, mỗi ngày “năng nhặt chặt bị”, “kiến tha lâu cũng đầy tổ”, học ngoại ngữ là một hành trình khá là thú vị nếu bạn đã có đà.

Chúng ta cần nhiều từ vựng bị động (passive vocabularies) hơn là từ vựng chủ động (active vocabularies). Theo nghiên cứu thì người bản xứ chỉ sử dụng khoảng 3000 từ thông dụng trong bối cảnh giao tiếp công việc hàng ngày, chuyên môn có thể từ 5000-7000 từ nên để nói và viết tiếng Anh không khó lắm, nhưng để hiểu được người bản xứ nói gì thì không hẳn là đơn giản. Khi nói chuyện với chúng ta, họ có xu hướng nói chậm hơn, dùng những từ đơn giản hơn để chúng ta hiểu được và giao tiếp được với họ. Nhưng khi bạn xem TV shows hay nghe hai người bản địa nói với nhau thì câu chuyện hoàn toàn khác. Bạn càng có nhiều từ vựng bị động thì càng tốt, cộng với khả năng nghe nhạy bén thì bạn sẽ hiểu được rất nhiều, đó là một tiêu chí quan trọng trước khi bạn đáp lời họ (không hiểu thì sao đáp lại được), và nó quyết định chất lượng của cuộc trò chuyện của bạn, không phải bạn nói cái gì mà bạn có thật sự hiểu và đồng cảm với câu chuyện của người nói hay không.

Đến cả ngày hôm nay tôi cũng không ngần ngại gì khi phải tra từ điển cách sử dụng của một từ. Đó là thói quen HÀNG NGÀY của tôi. Nhiều bạn nói rằng đọc sách truyện tiếng Anh cảm thấy nản vì cứ phải tra từ điển. Tra từ điển là điều bắt buộc không thể tránh khỏi, đến như học văn thơ tiếng Việt chúng ta còn phải nhìn xuống chú thích ở cuối trang xem từ “lạ” này nghĩa là gì, huống chi tiếng Anh! Vấn đề là chúng ta không chọn tài liệu quá khó, tiêu chí là hiểu được trên 95% thì hầu như không phải dừng lại tra