tại sao động vật ngủ đông?
Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 5 – Arkady Leokum ta hãy lấy con “Woodchuck” làm điển hình cho giống vật ngủ đông để xem xét. Không giống với con sóc, con vật này không dự trữ lương thảo để dùng vào mùa đông, bởi vì, “Woodchuck” sống bằng lá cây. mùa đông ở miền ôn đới cây trơ cành trụi lá. Vả lại lá xanh đâu có để lâu được. Nó héo, nó rữa đi chớ. Woodchuck làm gì có tủ lạnh. thế là đành nhịn đói đi ngủ, nhưng nhịn đói cho hết mùa đông thì chết còn gì. Ấy vậy mà Woodchuck vẫn sống phây phây, sanh con đẻ cái đùm đề, cho nên mỗi năm mỗi mùa đông có nghĩa là mỗi năm mỗi nhịn đói đi ngủ mà “Woodchuck” đâu có tuyệt chủng. tất nhiên, để sinh tồn, Woodchuck phải có mánh riêng, độc đáo để dự trữ lương thực ngay trong cơ thể của mình. thế là khỏi lo hư thối, khỏi lo bị trộm cắp. Dự trữ bằng cách nào? mùa hè, có nhiều thức ăn, Woodchuck ăn thật nhiều, béo núc. Khi mùa đông đến, đào cái hang cho sâu, chui xuống đó, ngủ! trong lúc ngủ, mỡ trong cơ thể đưa ra xài từ từ, đợi thời!
Nhiều động vật có vú – như gấu chẳng hạn – không ngủ đông thật sự. thật ra, vào mùa đông gấu ngủ nhiều hơn mùa hè, nhưng giấc ngủ không “sâu”. Dầu sao mùa đông cũng có những ngày ấm áp. Vậy là những ngày ấy gấu, sóc, chuột thức dậy và ra khỏi hang kiếm chút đỉnh.
Lúc ngủ, những con vật ngủ đông hầu như chết. Và giấc ngủ đông cũng chẳng hề giống giấc ngủ thường. Lúc con vật ngủ đông, mọi sinh hoạt của nó hầu như ngưng lại. thân nhiệt của chúng xuống thấp chỉ còn hơn nhiệt độ trong hang của chúng chút ít. Bởi vậy, chúng “đốt” rất ít, rất chậm thực phẩm dự trữ trong cơ thể của chúng. “đốt” ít thực phẩm, do đó ít cần tới oxy, do đó hơi thở chậm lại, do đó tim đập chậm và nhẹ hơn, chỉ hơi thoi thóp thôi. Nếu nhiệt độ trong hang xuống thấp quá, con vật sẽ thức giấc, đào hang cho sâu thêm nữa, rồi ngủ tiếp!
Cái gì đã báo cho con vật ngủ đông mùa xuân đã đến? Nhiệt độ trong hang, độ ẩm, và… cái bao tử rỗng của nó. thế là chúng tỉnh dậy, bò ra khỏi hang.
Chắc bạn tưởng động vật máu nóng mới ngủ đông, còn động vật máu lạnh thì khỏi? Không! Con sâu đất chui sâu xuống đất ngay từ đợt sương giá đầu tiên. Ếch nhái tự chôn mình trong bùn dưới đáy ao. Rắn thì chui vào hang đào dưới đất hay trong các khe đá. một vài giống cá như cá chép chẳng hạn cũng vùi mình dưới bùn. Ngay cả vài giống sâu bọ cũng ngủ đông bằng cách lẩn mình dưới hòn đá hoặc gỗ.