Tại sao thực vật lại dự đoán được động đất?

Mọi người đều biết trước khi xảy ra động đất không ít động vật sẽ xuất hiện trạng thái bất thường, phản ứng của chúng có lúc còn nhạy cảm hơn cả máy đo địa chấn. Vậy thực vật và động đất có mối quan hệ với nhau hay không?

Vấn đề này đã gây sự hứng thú của các nhà khoa học. Cách đây không lâu, các nhà địa chấn Trung Quốc khi điều tra sự thay đổi của thực vật đối với động đất đã phát hiện ra rất nhiều điều đáng được chú ý. Ví dụ năm 1970 ở Tây Cát

Ninh Hạ, một tháng trước khi xảy ra động đất 5,1 độ richte, huyện Long Đức cách tâm động đất 66 nghìn mét, cây bồ công anh vào đầu mùa đông đã ra hoa sớm. Năm 1972, khu Trường Giang, trước khi xảy ra động đất 4,2 độ richte, vùng ngoại ô Thượng Hải từng xuất hiện không ít hiện tượng lạ là cây dây leo khoai lang bỗng nhiên ra hoa. Đặc biệt năm 1976 trước khi động đất ở vùng núi Đường Sơn, ngoại ô vùng núi Đường Sơn và Thiên Tân đã xuất hiện hiện tượng cây tre ra hoa, cây liễu khô chết. Lúc đó các nhà khoa học chưa có cách nào giải thích rõ trong quá trình thai nghén của động đất, đâu là nhân tố vật lí, đâu là nhân tố hóa học, dẫn đến hiện tượng sinh trưởng dị thường của thực vật.

Mãi đến những năm 80 của thế kỉ XX, các nhà khoa học mới tiến hành nghiên cứu sâu hơn, chi tiết hơn có phải thực vật có thể dự đoán được động đất hay không, theo góc độ tế bào thực vật học trước khi động đất xảy ra có sự thay đổi trong cơ thể thực vật. Họ phát hiện các tế bào trong cơ thể sinh vật giống như pin điện, hai điện cực không đối xứng tiếp xúc với thể sinh vật, giữa hai điện cực sẽ sản sinh hiệu số điện thế, xuất hiện dòng điện. Trong động vật, thần kinh cảm giác truyền hưng phấn tới hệ thống thần kinh trung khu, sau đó thông qua đại não phát lệnh, tạo phản ứng tương ứng. Nhưng trong thực vật, không có sự phân chia cơ quan cảm giác và các cơ quan vận động chuyên môn, tuy nhiên đối với kích thích của ngoại cảnh vẫn có thể phát sinh phản ứng hưng phấn trong cơ thể giống như là cây xấu hổ cụp lại khi có vật chạm phải.

Căn cứ vào cơ sở lí luận ở trên, các nhà khoa học dùng những máy móc ghi nhận độ nhạy cao, tiến hành đo điện sinh vật đối với cây hợp hoan đã phân tích cẩn thận những thay đổi về điện thế, đã ghi lại kết quả phát hiện cây hợp hoan có thể cảm nhận được những kích thích của triệu chứng trước khi động đất xảy ra, sản sinh sự thay đổi điện thế và dòng điện qua mạch rất rõ ràng. Ví dụ trong bốn ngày từ ngày 6/6/1978 đến 9/6/1978 dòng điện sinh vật của cây vẫn bình thường, đến ngày 10 – 11 thì xuất hiện dòng điện bất thường, ngày sau liền xảy ra động đất 7,5 độ richte, sau đó dư chấn còn kéo dài hơn 10 ngày, dòng điện cũng cùng thế nhỏ đi.

Tại sao trước khi động đất, dòng điện sinh vật của thực vật lại thay đổi mạnh như vậy. Trước khi động đất xảy ra thực vật xuất hiện dòng điện dị thường mạnh có thể là do bộ rễ nắm bắt một cách nhạy cảm nhiều thay đổi về vật lí hóa học xảy ra trong lòng đất, trong đó bao gồm sự thay đổi nhiệt độ đất, nước dưới đất, điện thế và từ trường dẫn đến thực vật cũng sản sinh và thay đổi tương ứng ở các mặt.

Ngày nay, việc nghiên cứu sử dụng thực vật dự báo động đất còn mới bắt đầu, nhưng các nhà khoa học tin rằng, chỉ cần qua sự tích lũy nghiên cứu tư liệu lâu dài và kết hợp tiến hành quan sát hiện tượng khác thường mà thực vật phát sinh, khẳng định sẽ có ý nghĩa tích cực đối với dự báo địa chấn.