Thế nào là thành phố điền viên?

Trong nhiều đô thị lớn hiện đại, nhà cao tầng ngày càng nhiều, dân số càng đông đúc, giao thông ngày càng chen chúc chật chội, do đó đã mang lại những vấn đề về nguồn năng lượng và môi trường. Thực ra thì “căn bệnh thành phố” điển hình đó, ngay từ thế kỷ XIX, thành phố London của nước Anh đã thấy manh mối ban đầu rồi. Lúc đó, thành phố London suốt ngày sương mù dày đặc, sông Thames xông lên mùi thối nồng nặc, toàn bộ đô thị rộng lớn giống như hệ thống miễn dịch xuất hiện vấn đề lớn. 100 năm trước, một người Anh tên là Howard đã nhận thức được hậu quả có tính bi kịch do sự bành trướng mù quáng của thành phố lớn và đưa ra một khái niệm mới mẻ là “thành phố điền viên”. “Thành phố điền viên” còn gọi là “thành phố vườn hoa” do một thành phố trung tâm và sáu thành phố vệ tinh hợp thành. Dân số của thành phố trung tâm khoảng 5,8 vạn, của thành phố vệ tinh khoảng 3,2 vạn người. Thành phố trung tâm có sáu trục đường chính hình rẻ quạt và toả ra chung quanh, nối liền với các thành phố vệ tinh. Bên trong mỗi thành phố do một loạt vòng tròn đồng tâm hợp thành, ở trung tâm là một công viên rộng khoảng 20 hécta, ở ngoài phân bố các công trình công cộng như toà thị chính, phòng nhạc, rạp kịch, thư viện, hội trường v.v. Ở bên ngoài, là các cơ sở thương nghiệp. Từ phố buôn bán hướng ra ngoài là một đường trồng cây có bóng mát rộng 128 m, ở giữa có trường học, nhà thờ, vườn hoa, nhà ở, v.v. Vườn hoa và bãi đất trồng cây xanh tách thành phố theo những chức năng khác nhau, khiến cho thành phố như một vườn hoa lớn, trung tâm và ngoại vi thành phố đều được bao bọc bởi màu xanh của cây cối.

Tuy nhiên một thế kỷ nay, tư tưởng “thành phố điền viên” của Howard chưa hề được thực hiện trong quy hoạch của một thành phố nào, bởi vì nó quá hoàn mỹ, có chỗ thoát ly thực tế, song những thành phần hợp lý trong ý tưởng đó, vẫn được mọi người coi trọng. Các chuyên gia kiến trúc đưa ra một ý tưởng gọi là “thành phố chặt chẽ” tương lai, mang một số bóng dáng của “thành phố điền viên”.

Trong con mắt của các chuyên gia “thành phố chặt chẽ” tương lai do rất nhiều trung tâm hợp thành. Mỗi trung tâm giống như thành phố vệ tinh trong “thành phố điền viên”, nhà ở, văn phòng làm việc, khu thương nghiệp, khu vui chơi giải trí và bãi cây xanh, vườn hoa kết hợp lại với nhau. như vậy, bên trong mỗi trung tâm, dân cư chỉ cần đi bộ hoặc đi xe đạp là có thể thoả mãn mọi nhu cầu đời sống hằng ngày, do đó làm giảm rất nhiều sự ô nhiễm của ô tô. Đối với kỹ thuật mới được đưa vào, mô thức giao thông của thành phố tương lai sẽ có thể phát sinh nhiều thay đổi. Ông Brian Williems làm việc ở Trung tâm dân cư của Liên hợp quốc giới thiệu cho biết, ở nhiều nước loại xe điện không ray có thể chở nhiều hành khách đang ngày càng phát huy tác dụng quan trọng; ngoài ra, hiện nay đã xuất hiện một loại xe dùng cho cả đường sắt và đường bộ, loại xe này vừa chạy trên ray sắt, lại vừa có thể chạy trên đường bộ, có cả ưu điểm của xe lửa và ô tô, khiến cho giao thông giữa các thành phố, các trung tâm cư trú quả thực đã trở nên “gọn gàng” rồi.

Bố cục của “thành phố gọn gàng” là có thể sử dụng không gian thành phố một cách tối đa, đồng thời có thể làm giảm việc ỷ lại vào ô tô đến mức tối thiểu, từ đó đạt được mục đích giảm ô nhiễm, bảo vệ môi trường.

Từ khóa: Thành phố điền viên; Thành phố ” gọn gàng”.