Vật lý 6: Tìm hiểu về hai lực cân bằng?

Xác định phương và chiều của lực

Để có thể xác định phương và chiều của lực, chúng ta cần phải dựa vào những kết quả tác dụng của lực lên vật. Khi chịu tác dụng của lực, vật bị tác động biến dạng theo phương, chiều nào. Thì đó sẽ là phương chiều của lực tác dụng lên vật đó. Khi chịu tác dụng của lực, vật đang chuyển động bị thay đổi chuyển động bất kỳ (nhanh dần hay chậm dần hay thay đổi hướng). Tùy vào từng trường hợp cụ thể, chúng ta xác định phương chiều của lực tác dụng.

Hai lực cân bằng sẽ có phương giống nhau, chiều ngược nhau và cùng độ lớn. Vì vậy, khi xác định được một lực trong cặp lực này thì ta có thể suy ra đặc điểm của lực còn lại. Tuy nhiên, trong cách trường hợp, chúng ta vẫn phải xem xét kết quả tác dụng lực kỹ lưỡng mới có thể khẳng định điều này. Vì một vật có thể chịu tác động của nhiều hơn 2 lực tác dụng lên nó.

Cách xác định hai lực cân bằng

Để xác định hai lực cân bằng, chúng ta phải xác định được đủ 4 yếu tố sau đây:

Hai lực phải cùng tác dụng lên cùng một vật.

Phương của hai lực phải nằm trên cùng một đường thẳng. Hay ta còn nói là hai lực có cùng phương với nhau.

Chiều của hai lực phải ngược chiều nhau.

Độ lớn của hai lực là bằng nhau.

Các dạng biểu diễn hai lực cân bằng

Nếu thiếu trong 4 điều kiện trên thì hai lực được xác định không phải hai lực cân bằng. Có nhiều trường hợp không phải là hai lực cân bằng dù hai lực cùng tác dụng lên 1 vật. Khi vật này tác dụng lên vật kia một lực, thì ở vật kia cũng tác dụng ngược lại một lực. Tuy nhiên, độ lớn hay phương chiều của các lực này đều không đảm bảo. Chính vì vậy, đây không phải là hai lực cân bằng chúng ta cần xác định.

Ví dụ về lực cân bằng trong thực tế

Một số trường hợp khác, không phải cứ hai vật chạm vào nhau mới là tác dụng lực lên nhau. Có một số trường hợp trong thực tế, hai vật không cần chạm vào nhau nhưng vẫn có thể tác dụng lực. Ví dụ như lực hút của nam châm tác dụng lên thanh sắt. Dù thanh sắt không chạm thì nam châm vẫn đang tác dụng 1 lực hút lên thanh sắt.

Hai lực cân bằng dễ hiểu nhất chính là khi chúng ta đặt một vật như cái cốc, quyển sách trên mặt bàn. Cốc không di chuyển thì lúc này hai lực đang tác dụng lên chiếc cốc là hai lực cân bằng. Quyển sách cũng là một ví dụ như vậy. Đây là ví dụ dễ hiểu nhất dành cho các em.