Vì sao chữ số, kim đồng hồ dạ quang lại sáng vào ban đêm?

Các nhân viên làm việc trong đêm tối rất thích dùng đồng hồ dạ quang đeo tay. Các đồng hồ này phát ánh sáng huỳnh quang màu xanh giúp cho người ta có thể biết chính xác thời gian trong đêm. Tại sao đồng hồ dạ quang lại phát sáng vào ban đêm?

Đó là do trên đồng hồ dạ quang, các chữ số, kim đồng hồ được sơn một hợp chất như kẽm sunfua, hoặc canxi sunfua là những chất có thể phát ra ánh sáng. Kẽm sunfua và canxi sunfua là những chất bột màu trắng. Các hợp chất này sẽ hấp thụ năng lượng khi được chiếu sáng do ánh sáng Mặt Trời. Khi không có ánh sáng Mặt Trời, các hợp chất này lại có thể phát ra ánh sáng huỳnh quang màu lục. Ánh sáng huỳnh quang không hề có nhiệt lượng, nên được gọi là ánh sáng lạnh. Chỉ có điều đáng tiếc là sau khi mất nguồn sáng chiếu xạ một thời gian, ánh sáng huỳnh quang sẽ yếu dần và cuối cùng biến mất. Sở dĩ lớp sơn trên chữ số, kim đồng hồ dạ quang có thể phát sáng liên tục là nhờ có thêm một ít chất phóng xạ. Ví dụ cacbon C – 14, lưu huỳnh S – 35, stronti Sr – 90, tali Tl – 204 cũng như radi, pôlôni hoặc các đồng vị phóng xạ khác. Các đồng vị phóng xạ không ngừng phát một lượng rất ít năng lượng, mắt thường không nhìn thấy được dưới dạng các tia phóng xạ. Dưới tác dụng kích thích của các tia phóng xạ, kẽm sunfua và canxi sunfua có thể phát ra ánh sáng lạnh màu lục. Để tăng cao khả năng phát ánh sáng lạnh người ta thêm vào loại chất phát quang đã kể trên các chất kích hoạt. Ví dụ người ta thêm vào chất phát quang hàm lượng đồng clorua hoặc đồng nitrat, nhờ đó cường độ phát quang có thể tăng lên nhiều lần. Có điều lý thú là nếu thay chất kích hoạt bằng một ít lượng mangan clorua hoặc bạc nitrat thì ánh sáng phát quang sẽ có màu da cam hoặc màu lam.

Đồng hồ dạ quang chỉ là một ứng dụng nhỏ chất phát quang vào các mục đích thực tiễn. Người ta có thể đưa chất phát quang vào chất dẻo để chế tạo các loại chất dẻo phát quang để hiện hình các đồ điện gia dụng vào ban đêm. Ví dụ để chế tạo các công tắc điện, vị trí để điện thoại… Người ta cũng đưa chất phát quang vào gốm, thủy tinh, sơn dầu…. để chế tạo các vật dụng cần thiết. Có được sự giúp đỡ của chất phát quang làm mọi người có thể hoạt động dễ dàng trong đêm tối.

Từ khoá: Vật liệu phát quang; ánh sáng lạnh.