Các cách cân bằng phương trình hóa học nhanh
Cách cân bằng phương trình hóa học theo phương pháp hệ số cân bằng
Gồm các bước sau:
Bước 1: Đưa hệ số là các số nguyên hay phân số vào trước công thức các hợp chất sao cho số nguyên tử các nguyên tố ở 2 vế của phương trình bằng nhau.
Bước 2: Giữ nguyên phân số hoặc khử mẫu để được phương trình hoàn chỉnh.
Ví dụ 1: Cân bằng phản ứng sau:
| t° | ||
| P + O2 | —> | P2O5 |
Cách làm: Đưa hệ số 2 vào trước P, hệ số 5/2 vào trước O2, giữ nguyên hệ số của P2O5và quy đồng mẫu số chung là 2, ta được phương trình hoàn chỉnh:
| t° | ||
| 4P + 5O2 | —> | 2P2O5 |
Ví dụ 2: Cân bằng phản ứng sau:
| t° | ||
| NH3+ O2 | —> | NO + H2O |
Cách làm: Đưa hệ số 2 vào trước NH3 và NO , hệ số 3 vào trước H2O, hệ số vào trước O2và quy đồng mẫu số chung là 2, ta được phương trình hoàn chỉnh
| t° | ||
| 4NH3+ 5O2 | —> | 4NO + 6H2O |
Cách cân bằng phương trình hóa học theo phương pháp chẵn lẻ
Phương pháp: xét các hợp chất trước và sau phản ứng. Nếu số nguyên tử của cùng một nguyên tố trong một số công thức hóa học là số chẵn, còn ở công thức khác lại là số lẻ thì cần đặt hệ số 2 trước công thức có số nguyên tử là số lẻ, sau đó tìm các hệ số còn lại.
Ví dụ 1: Cân bằng phản ứng sau:
| t° | ||
| FeS2+ O2 | —> | 2Fe2O3+ SO2 |
Cách làm: Ta thấy số nguyên tử oxi trong O2và trong CO2là số chẵn còn trong Fe2O3là số le nên cần đặt hệ số 2 trước công thức Fe2O3.
| t° | ||
| FeS2+ O2 | —> | 2Fe2O3+ SO2 |
– Tiếp theo cân bằng số nguyên tử Fe nên đặt hệ số 4 vào trước FeS2
| t° | ||
| 4FeS2+ O2 | —> | 2Fe2O3+ SO2 |
-Cân bằng số nguyên tử S nên đặt hệ số 8 trước SO2
| t° | ||
| 4FeS2+ O2 | —> | 2Fe2O3+ 8SO2 |
– Cuối cùng cân bằng số nguyên tử oxi nên đặt hệ số 11 trước O2
| t° | ||
| 4FeS2+ 11O2 | —> | 2Fe2O3+ 8SO2 |
Ví dụ 2: Cân bằng phản ứng sau:
| t° | ||
| Al + O2 | —> | Al2O3 |
Cách làm: Số nguyên tử oxi trong Al2O3là số lẻ nên thêm hệ số 2 vào trước nó.
| t° | ||
| Al + O2 | —> | 2Al2O3 |
Tiếp theo cân bằng số nguyên tử nhôm, ta đặt hệ số 4 vào trước Al.
| t° | ||
| 4Al + O2 | —> | 2Al2O3 |
Cuối cùng cân bằng số nguyên tử oxi, ta thêm hệ số 3 trước O2.
| t° | ||
| 4Al + 3O2 | —> | 2Al2O3 |
Cách cân bằng phương trình hóa học theo phương pháp đại số
Gồm các bước sau:
Phương pháp:
Bước 1:Đưa các hệ số hợp thức a, b, c, d, e, f, … lần lượt vào các công thức ở hai vế của phương trình phản ứng.
Bước 2:Cân bằng số nguyên tử ở 2 vế của phương trình bằng một hệ phương trình chứa các ẩn a, b, c, d, e, f, …
Bước 3:Giải hệ phương trình vừa lập, để tìm hệ số.
Ví dụ 1:Cân bằng phản ứng sau:
| t° | |||
| Cu + H2SO4 | —> | CuSO4+ SO2+ H2O | (1) |
Bước 1:Điền cá hệ số hợp thức a, b, c, d, e, f, … vào các chất trước và sau phản ứng (1).
Bước 2:Tiếp theo lập hệ phương trình dựa vào mối quan hệ về khối lượng giữa các chất trước và sau phản ứng (khối lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố ở 2 vế phải bằng nhau).
Cu: a = c (1)
S: b = c+ d (2)
H: 2b = 2e (3)
O: 4b = 4c + 2d + 3 (4)
Bước 3:Giải hệ phương trình bằng cách:
Từ phương trình (3): chọn e = b = 1
Từ phương trình (2), (4) và (1): c = a = d = 1/2
Từ phương trình (1) và (2): a = c = 1/2
Bước 4:Đưa hệ số vừa tìm vào phương trình phản ứng:
| t° | ||
| 1/2Cu + H2SO4 | —> | 1/2CuSO4+ 1/2SO2+ H2O |
Hoặc
| t° | ||
| Cu + H2SO4 | —> | 2CuSO4+ SO2+ 2H2O |
Ví dụ 2:Cân bằng phản ứng oxi hóa khử sau:
| t° | ||
| Al + HNO3 | —> | Al(NO3)3+ NO2+ H2O |
Bước 1:Đưa hệ số hợp thức vào phản ứng:
| t° | ||
| aAl + bHNO3 | —> | cAl(NO3)3+ dNO2+ eH2O |
Bước 2:Cân bằng số nguyên tử ở 2 vế của phản ứng, ta có hệ phương trình:
Al: a = c (1)
N: b = 3c + d (2)
H: b = 2e (3)
O: 3b = 9c + 2d + e (4)
Bước 3:Giải hệ phương trình bằng cách:
Từ phương trình (3), chọn e = 1; b = 2
Từ phương trình (2) và (4): e = d = 1
Từ phương trình (1) và (2): a = c = 1/3
Bước 4:Đưa hệ số vừa tìm vào phương trình phản ứng.