Tại sao sấm chớp có thể làm hỏng điện thoại?

Sấm chớp là hiện tượng tự nhiên thường gặp. Theo thống kê hằng năm Trái Đất có hơn 1,3 tỉ lần sấm chớp, bình quân mỗi giây là 100 lần. Chỉ riêng bán đảo Lôi Châu, Quảng Đông thì thời gian có sấm sét tính dài đến bốn tháng. Sấm sét tàn phá rất lớn đối với thiết bị điện tử. Toàn thế giới, tổn thất do sét trực tiếp tạo nên cho kinh tế là hơn một triệu USD, thương vong hơn năm vạn người. ảnh hưởng của sét đối với thông tin chủ yếu có mấy loại như sau: (1) Thứ nhất, sét trực tiếp đánh trúng đường dây điện thoại và thiết bị, sinh ra điện thế và dòng điện nguy hiểm, đó gọi là “sét đánh thẳng”. (2) Thứ hai, đám mây tích điện trên bầu trời phóng điện, trên đường dây điện thoại cảm ứng thành điện thế và dòng điện nguy hiểm, gọi đó là “sét cảm ứng”. (3) Thứ ba, loại sét non đường kính 10 – 20 cm có thể bay theo gió, có thể co dẹt lại để chui qua khe cửa gây nên sự cố sét đánh. Chúng ta đều biết rằng sét rất dễ đánh trúng vào những vật thể cao vọt hẳn lên. Đường dây điện thoại nói chung chạy ngoài trời đều cao hẳn lên khỏi mặt đất, lại có tính dẫn điện cao, do vậy dễ bị sét đánh. Cáp điện chôn dưới đất cũng sẽ bị sét phá hoại. Khi sét phóng qua lớp đất gần nơi chôn cáp điện sẽ phá hỏng lớp cách điện của đường cáp khiến sét phóng tới dây cáp. Nếu gần đường cáp có cây cối, dòng điện của sét cũng có thể truyền qua gốc cây rễ cây mà đến thẳng đường cáp và phá hỏng cáp. Bởi vậy, người ta đã lắp thiết bị chống sét cho cột điện, trạm điện thoại và thiết bị điện thoại, để phòng chống sét.

Lắp cột trụ thu lôi sẽ không bị sét đánh chăng? Thực ra không phải vậy. Tác dụng của cột thu lôi không phải để tránh sét mà là dẫn sét chạy xuống đất, làm nhiệm vụ bảo vệ an toàn cho người và thiết bị điện. Do vậy ta biết cột thu lôi chỉ có tác dụng phòng chống đối với sét đánh thẳng, nó không có tác dụng đối với sét cảm ứng và sét hòn. Do đầu mút của cột thu lôi có tác dụng dẫn điện, trong quá trình dẫn điện xuống lòng đất còn có thể sinh ra điện từ trường cảm ứng rất mạnh. Nếu thiết bị và đường dây điện thoại nằm trong vùng từ trường thì sẽ thành đường dẫn lí tưởng cho đường điện cảm ứng. Lại nữa, nếu hệ thống tiếp đất của cột thu lôi không tốt, dòng điện không thể chạy vào lòng đất thì các thiết bị chống sét trên thiết bị điện thoại, đường dây điện thoại và dây sắt ở công trình kiến trúc cũng trở thành đường chạy của sét, từ đó gây ra sự cố sét đánh.

Ngoài ra, điện trở của dây đất của cột thu lối rất nhỏ, với tác động của điện thế xung kích của sóng điện sét, trên cột thu lôi sẽ sinh ra điện thế rất lớn. Khi con người hoặc thiết bị khác đặt ở gần nó, điện thế cảm ứng này sẽ phát điện làm thương vong người, tổn hại thiết bị. Để đảm bảo an toàn cho người và thiết bị điện, vùng có nhiều sấm sét vào mùa dông bão ta cần phải lắp đặt thiết bị tránh sét cho thiết bị điện thoại, chôn đường tiếp đất cho đúng kỹ thuật. Khi có sấm sét, cần phải ngừng ngay việc sử dụng đồ điện gia đình, rút phích điện và ngắt dây anten. Không dùng điện thoại và nước máy, rời xa cửa để phòng sét bay vào, tạo nên mối nguy hiểm.

Từ khóa: Thiết bị điện thoại; Sét; Cột thu lôi.